ابوالفضل العباس فرزند امیرالمؤمنین(ع)، برادر سید الشهدا، فرمانده و پرچمدار سپاه امام حسین(ع) در روز عاشورا بود.

فضایل حضرت عباس(ع)

آری اوست کسی که معنی شجاعت را معنا بخشید، اوست که حتی در نوجوانیش رشادت هایی به خرج داد و حیرت ها آفرید، اوست که با تمام معنا از همان کودکی راه قله را گرفت و در روز عاشورا به کمال رسید، اوست بهترین الگو و اسوه از جوانمردی و شجاعت و صلابت، اوست حضرت عباس، علمدارِ شجاعت کربلا.

طاعت و بندگی

آن حضرت یک بنده سرا پا تسلیم الهی است و تمام عظمت ها و ارزش های او زیر سایه همین بندگی و اطاعت محض الهی قرار دارد که به نمونه هایی اشاره می شود.

امام صادق(ع) این لقب گران سنگ را به او داد؛ چنان که در زیارتنامه آن حضرت می خوانیم: “السلام علیک ایها العبد الصالح المطیع لله”؛ سلام بر تو ای بنده صالح و فرمانبر خدا.

در سفینه البحار نقل شده که امام صادق(ع) در آغاز زیارت نامه حضرت عباس(ع)، او را با صفت ایمان و خداباوری خوانده و در پایان، بر ایمان محض و بصیرت والای ایشان گواهی داده است و می فرماید: ” اَشْهَدُ اَنَّکَ لَمْ تَهِنْ و لَمْ تَنْکُلْ و اَنَّکَ مَضَیْتَ علی بصیره مِنْ اَمرِک؛ گواهی می دهم که تو لحظه ای از خود سستی نشان ندادی و برنگشتی، بلکه مَشی تو بر ایمان و بصیرت در دین رقم خورده بود”.

وفا

وفای او نسبت به اهل بیت(ع) به غایت زیاد و در خور تحسین است. در وفا همین بس که باقر شریف قریشی، نویسنده عرب زبان معاصر، در کتاب «حیاه الامام حسین بن علی(ع)» می نویسد: در تاریخ انسانیت، در گذشته و امروز، برادری و اخوتی صادق تر و فراگیر تر و با وفا تر از برادری ابوالفضل(ع) نسبت به برادر بزرگوارش امام حسین(ع) نمی توان یافت که به راستی همه ارزشهای انسانی و نمونه های بزرگواری را در بر داشت.

وفا از بارز ترین صفات مردان تاریخ و نشانه قوت دین و قدرت امانت داری است. وفا دژ مستحکمی است که انسان را تا پایان خط در مسیر راه نگه می دارد.

امام سجاد(ع) فرمود: “رحم الله عمی العباس فلقد آثر وابلی وفدی اخاه بنفسه حتی قطعت یداه؛ خداوند رحمت کند عمویم عباس را که حقیقتا ایثار و جانبازی نمود و جانش را فدای برادر نمود تا آنجا که دست هایش قطع شد”.

در نفس الهموم آمده است که امام زمان(عج) در زیارت ناحیه مقدسه خطاب به عمویش عباس می فرماید: “السلام علی ابی الفضل العباس المواسی اخاه بنفسه؛ سلام بر ابوالفضل العباس که با جان خویش با برادر همدردی [و برای او فداکاری] نمود.”

شجاعت و جنگاوری

گرچه تمام صفات حضرت ابوالفضل چشم گیر بود، ولی شجاعت در بین آنها نمایانگری خاصی داشت، در کتاب سردار کربلا آمده است که حضرت عباس(ع) در شجاعت خود یادآور حیدر کرار بود و در واقع تمام خصایل نیک پدر در سرشتش جای داشت. دست خدا جز پدرش نبود و قدرت الهی در او تجلی می یافت.

دلاوری حضرت عباس(ع) نه تنها در حماسه کربلا نمایانگر بود، بلکه در صفین نیز نمایان شده بود به ویژه در جنگ صفین افراد زیادی را کشت و حیرت همگان را از آن دلاوری برانگیخت.

ادب و فروتنی

در بحار الانوار آمده است که حضرت علی(ع) از همان اوایل خردسالی حضرت عباس(ع)، توجه خاصی به تربیت او داشتند و او را به تلاش ها و کارهای مهم و سخت مانند کشاورزی، تقویت روح و جسم، تیراندازی، شمشیرزنی و سایر فضایل اخلاقی، تعلیم و عادت داده بودند.

روایت شده است که حضرت عباس(ع) بدون اجازه در کنار امام حسین(ع) نمی نشست و پس از کسب اجازه مانند عبدی خاضع دو زانو در برابر مولایش می نشست. او تربیت شده حضرت علی(ع) است که از همین مکتب درخشان درس ادب آموخته بود.

حضرت عباس(ع) هیچگاه به خود اجازه نداد امام حسین(ع) را برادر خطاب نماید مگر در لحظه شهادت که فرمود ” ای برادر مرا دریاب”.