یکی از موضوعاتی که در ماه مبارک رمضان مورد توجه بسیاری از خانوادهها قرار میگیرد، روزه گرفتن فرزندانی است که با عنوان روزه اولی، به سن تکلیف رسیده اند و روزهگرفتن بر آنها واجب شده است. برخی از والدین بخصوص مادران عزیز، به واسطهی دلسوزی مادرانه شان، فرزندان خود مخصوصاً دختران را با وجود رسیدن به سن تکلیف شرعی و واجب شدن روزه بر آنها، به بهانه ضعف جسمانی و اینکه قدرت تحمل تشنگی و گرسنگی و روزه گرفتن در روزهای بلند را ندارند، آنان را از گرفتن روزه باز میدارند.
انسان نمىتواند به سبب ضعف بدن، روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است که معمولاً نمىشود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.[۱]
لذا درباره چنین بچهای که به سن تکلیف رسیده باید گفت؛ اگر روزه، موجب ضعفی شده که نمی توان تحمل کرد و برای او مشقت و حرج داشته باشد، روزه نگیرد. ولى بعداً در صورت توانایی، باید قضا کند و اگر تا ماه رمضان سال بعد قضا نکند براى هر روز یک مُد طعام، کفاره تأخیر (تقریباً ۷۵۰ گرم گندم یا مانند آن) به فقیر بدهد، مگر اینکه در تأخیر نیز معذور باشد.[۲]
البته برخی از مراجع در اینباره میگویند: «دختران پس از تمام شدن ۹ سال قمرى بالغ مىشوند ولى اگر نتوانند بعضى از وظایف مانند روزه را بر اثر ضعف انجام دهند از آنها ساقط مىشود [و قضا ندارد] و به جاى آن براى هر روز یک مد طعام به فقیر دهند».[۳]
[۱]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج۱، ص ۸۹۵، م ۱۵۸۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
[۲]. ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج۱، ص ۱۵۱، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، بی تا؛ تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید، ج۲، ص ۱۳۵، دفتر معظم له، قم، چاپ اول، بیتا؛ موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا، مجمع المسائل، ج۴، ص ۱۸۲، محقق و مصحح: کریمی جهرمی، علی، ثابتی همدانی، علی، نیری همدانی، علی، دار القرآن الکریم، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق؛ خمینى، سید روح اللّٰه، استفتاءات، ج۱، ص ۳۳۳، دفتر انتشارات اسلامى، قم، پنجم، ۱۴۲۲ق؛ حسینی خامنهای، سید علی، أجوبه الاستفتاءات، ص ۱۵۲، دفتر معظم له، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
[۳]. مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، محقق و مصحح: علیاننژادی، ابوالقاسم، ج۱، ص ۸۹، انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع)، قم، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.