نماز تهجد یکی از نمازهای نافله است که در شبانهروز انجام میشود. این نماز به عنوان یکی از بهترین اعمال و عبادات در دین اسلام شناخته شده است و بسیاری از مسلمانان به عنوان یک فرصت برای نزدیک شدن به خداوند و جستجوی رضایت او، آن را انجام میدهند. نماز تهجد در قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) مورد تأیید قرار گرفته است.
در آیه ۱۳۲ سوره بقره آمده است: «وَأَقِمِ الصَّلَاهَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَىٰ لِلذَّاکِرِینَ» که به معنای «و در طول روز و شب به نماز بپرداز، زیرا که نیکیها بدیها را از بین میبرند. این به یاد آوری برای خاطرهداران است».
همچنین در سنت پیامبر (ص) آمده است: «نماز تهجد بهترین نماز پس از نماز واجب است». نماز تهجد به صورت دو رکعت انجام میشود و هر رکعت شامل دو نیت و دو سجده است. در هر رکعت، بعد از قرائت سوره فاتحه، سوره دیگری از قرآن کریم خوانده میشود. پس از اتمام دو رکعت، دعا و زیارتی خاص به نام «تسلیم» خوانده میشود.
بسیاری از مسلمانان به عنوان یک فرصت برای نزدیک شدن به خداوند و جستجوی رضایت او، در شبانهروز نماز تهجد را انجام میدهند. این نماز به عنوان یک فرصت برای تلاش در جهت رسیدن به خداوند و جستجوی رضایت او، بسیار مهم است. همچنین، انجام این نماز میتواند به عنوان یک فرصت برای تأمل در معانی قرآن و افزایش ایمان و تقوا در دل مسلمانان باشد.
در نهایت، نماز تهجد به عنوان یک فرصت برای نزدیک شدن به خداوند و جستجوی رضایت او، بسیار مهم است. این نماز به عنوان یک فرصت برای تلاش در جهت رسیدن به خداوند و جستجوی رضایت او، بسیار مهم است. بسیاری از مسلمانان به عنوان یک فرصت برای نزدیک شدن به خداوند و جستجوی رضایت او، در شبانهروز نماز تهجد را انجام میدهند.
رکعتهای نماز شب
این نماز یازده رکعت دارد که شامل چهار نماز دو رکعتی به نیت نماز شب، یک نماز دو رکعتی به نیت نماز شفع و یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وتر میشود.
مراحل خواندن نماز تهجد
۱. هشت رکعت اول
هشت رکعت اول این نماز به صورت چهار نماز دو رکعتی است که همانند نماز صبح خوانده میشود.
۲. نماز شفع
پس از آن نماز شفع که یک نماز دو رکعتی است بدین صورت خوانده خواهد شد: در رکعت اول پس از خواندن سوره حمد، سوره ناس و در رکعت دوم پس از خواندن سوره حمد، سوره فلق خوانده خواهد شد.
۳. نماز وتر
حال نوبت به نماز وتر میرسد؛ برای این نماز یک رکعتی، آداب بخصوصی بیان شده است.
سوره پس از حمد
پس از خواندن سوره حمد، بهتر است سه بار سوره توحید، سپس سوره ناس و پس از آن سوره فلق خوانده شود. البته اگر یک سوره تنها هم خوانده شود اشکالی ندارد.
قنوت
پس از آن در قنوت دست چپ را بالا برده و با دست راست تعداد اذکار را میشماریم.
در این قنوت چهل مؤمن را بدین نحو دعا میکنیم: “اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ”.
سپس هفتاد مرتبه با ذکر “استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه” از خداوند طلب استغفار کرده و پس از آن هفت مرتبه ذکر “هذا مقامُ العائِذِ بکَ منَ النّارِ” را میگوییم یعنی: “این جایگاه کسی است که از آتش جهنم به تو پناه میبرد”
سپس سیصد مرتبه از خداوند با ذکر”العفو” طلب بخشش میکنیم
در نهایت نیز با ذکر “ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّکَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم” از خداوند طلب بخشش، رحم و پذیرفتن توبه خواهیم کرد.
در این قنوت علاوه بر اذکار یاد شده میتوان سایر دعاها و اذکار را نیز بر زبان آورد.
نماز تهجد شیعه
در احادیث شیعه تأکید فراوانی برای خواندن این نماز دیده میشود. همچنین ثمرات بخصوصی از جمله صحت اعضای بدن، ضامن رسیدن روزی، خشنودی خداوند و غیره نیز برای این نماز بیان شده است. نحوه خواندن این نماز از نظر شیعه به همان نحوی است که در بالا بیان شد.
نماز تهجد اهل سنت
همانند سایر مسائل و احکام، نحوه خواندن این نماز نیز جمله تفاوتهای بین شیعه و اهل سنت است. این تفاوتها را باید در تعداد رکعات، نحوه خواندن نماز وتر و … جستجو کرد.
بهترین زمان خواندن نماز شب یا تهجد
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند:
ان آخر اللیل فی التهجد احب إلی من أوله، لان اللّه یقول و بالاْءَسحارِهُم یسْتَغْفِرُونَ”
آخر شب برای نماز شب (تهجّد) نزد من محبوب تر است از آغاز آن؛ زیرا خداوند می فرماید: پرهیزگاران در سحرگاهان استغفار می کنند.
و در حدیثی دیگر از امام صادق علیه السلام آمده:
«کانوا یستغفرون اللّه فی الوتر و سبعین مره فی السحر»
نیکوکارانِ بهشتی در نماز وتر به هنگام سحر هفتاد مرتبه از خدا طلب آمرزش می کردند.
دعای بسیار سودمند حضرت رسول (ص) بعد از نماز تهجد
این هم دعای بسیار سودمند حضرت رسول (ص) بعد از نماز تهجد؛
از عبدالله بن عباس روایت است که یک شب رسول اکرم(ص)از نماز تهجد فارغ شدند وشنیدم که این دعا را می خواندند:
پروردگارا!
من از تو دعا والتجا می کنم که با فضل وکرم محض خود بر من چنان رحمتِ وسیع و فراگیر نازل کنی که از آن قلب من از هدایتِ تو بهره مند شود
و در تمام امور زندگی از آن رحمت،مرا جمعیت خاطر نصیب گردد
و پریشان حالی ظاهری و باطنی من دفع شود
و آن چیزهایی که با من ارتباط دارند و نزد من نیستند و دور و غایب اند،به وسیله ی رحمتِ تو بر آن ها خیر و صلاح حاصل شود
و آن چیزهایی که به نزد من موجوداند با رحمت تو قدر و منزلت آن ها بالا رود
و اعمال من به وسیله ی رحمتِ تو تزکیه شوند
و از جانب تو در قلبم آنچه که برایم صحیح و مناسب است الهام شود
و آن چه به آن رغبت و الفت دارم به وسیله همان رحمتِ تو مرا حاصل شود
و از هر بدی مرا حفاظت فرمایی.
پروردگارا!
دلم را چنان ایمان و یقینی عطا کن که بعد از آن هیچ شائبه ای از کفر نباشد.(یعنی هیچ امری خلاف ایمان از من سر نزند) و مرا با رحمت خود بنواز که به طفیل آن در دنیا وآخرت مقام عزت وشرف،مرا حاصل شود.
پروردگارا!
من از تو موفقیت وکامیابی در قضاوتهای قضا و قدر را می طلبم
و از تو می خواهم عزت و شرفِ بندگان شهیدِ تو را و زندگی نیک بختان
و نصرت و یاری در مقابل دشمنان را.
پروردگارا!
حاجاتم را به بارگاه تو آورده ام گر چه دانش و تدبیر من ناقص و عملم ضعیف است.ای رحیم و کریم!نیازمند رحمت تو هستم.پس ای قضاوت کننده ی تمام امور و شفابخش دلها! همانطور که به وسیله ی قدرت کامله ی خود دریا ها را از هم جدا نگه داشته ای که ترش با شیرین مخلوط نشودو شیرین با ترش، همچنین مرا از آتش دوزخ و آن عذابی که با مشاهده ی آن،آدمی دعای مرگ می کند،دور نگه دار و از عذاب قبر نجاتم بده.