دین اسلام کامل ترین دین ها است و مسلماً افرادی که به این دین ایمان قلبی می آورند و به اجرای احکام و دستوراتش می پردازند سعادت دنیا و آخرت خود را تضمین نموده اند.
پیامبر بزرگ دین مبین اسلام، حضرت محمد (ص) در سن چهل سالگی به پیامبری مبعوث شد و در ابتدا به صورت پنهانی به دعوت خویشان و آشنایان خود به دین اسلام پرداخت و سپس دعوت خود را علنی نمود.
اولین مردی که به دین اسلام ایمان آورد، امیرالمومنین، امام علی (ع) و نخستین زن حضرت خدیجه، همسر گرامی پیامبر بودند.
در اینکه امام علی (ع) اولین مرد مسلمان بودند، روایات بسیار متنوعی در شیعه و سنی وجود دارد و همگی این واقعیت را تصدیق می کنند.
امام علی (ع) بزرگ مرد دین اسلام و مذهب شیعه، از یاران و مومنان وفادار به پیامبر بودند که همواره در کنار ایشان حضور داشتند و بعد از پیامبر به عنوان ولی امت و امام بر حق از جانب خداوند انتخاب شدند.
امروز در نظر داریم تا به بررسی روایاتی پیرامون این موضوع بپردازیم که امام علی (ع) اولین مردی بودند که به اسلام ایمان آوردند.
اولین مردی که به اسلام ایمان آورد که بود؟
در مورد اینکه اولین مردی که اسلام آورد چه کسی بوده است؟ شیعه و عده کثیری از اهل سنت قائل اند که علی بن ابی طالب(ع) نخستین مردی بوده که به پیامبر(ص) ایمان آورده است.
شاهد بر این مطلب روایاتی است که از ناحیه شیعه و سنی نقل شده است. که در اینجا به آن اشاره می کنیم:
علامه مجلسى در بحار الانوار می نویسد: « نخستین ایمان آورنده على(علیه السلام) بود، و سپس خدیجه(علیها السلام) و بعد جعفربن ابی طالب(رضى اللّه عنه)»
ابن شهر آشوب در مناقب می نویسد: «روایات گویاى این است که اولین مرد مسلمان علی(ع) و دومین مرد جعفر بن ابى طالب بود»
ابن اثیر نیز در اسد الغابه مىنویسد: « چند روزى از بعثت پیامبر(ص) نگذشته بود که ابو طالب همراه فرزندش جعفر به خانه رسول خدا(ص) رفتند، آنگاه دیدند که على(ع) در سمت راست پیامبر(ص) در حال اقامه نماز است. جعفر هم بدون درنگ در سمت چپ پیامبر(ص) به نماز ایستاد. ابو طالب از مشاهده این صحنه بسیار مسرور شد و اشعارى در تحریض فرزندانش به حمایت از پیامبر(ص) سرود. از این رو جعفربن ابی طالب دومین مردی است که پس از برادرش على(ع) به پیامبر(ص) ایمان آورد»
علامه کراجکى در کنز الفوائد هم می گوید: « بعد از علی(علیه السلام) جعفر بن ابی طالب دومین کسى بود که اسلام آورد»
همچنین طبری به نقل از عفیف کندى می گوید: « در روزگار جاهلیت به مکه آمدم، و پیش عباس بن عبد المطلب منزل گرفتم و چون آفتاب برآمد کعبه را نگریستم، دیدم جوانى بیامد و به آسمان نظر کرد، آنگاه سوى کعبه رفت و رو به آن ایستاد و چیزى نگذشت که پسرى بیامد و به طرف راست وى ایستاد و باز طولى نکشید که زنى بیامد و پشت سر وى ایستاد و چون به رکوع رفت پسر و زن رکوع کردند، پس از آن جوان سر برداشت و آن پسر و زن نیز سر برداشتند. آنگاه جوان سجده کرد و آن دو نیز سجده کردند.
من گفتم: «اى عباس این کارى بزرگ است.» عباس گفت: «آرى، کارى بزرگ است، می دانى که این کیست؟» گفتم: «نمی دانم» گفت: «این محمد بن عبد الله بن عبد المطلب برادرزاده من است، مىدانى این که با اوست کیست؟» گفتم: «نمی دانم»
عباس گفت: « این على بن ابى طالب بن عبد المطلب برادرزاده من است. و آن زن که پشت سر او ایستاده خدیجه دختر خویلد همسر برادرزاده ام محمد است، و برادرزادهام به من گفته که از آسمان به او گفته شده تا چنین کنند که مىبینى، به خدا اکنون بر همه زمینکسى جز این سه نفر پیرو این دین نیست». لذا از این روایت هم استفاده می شود که علی بن ابی طالب(ع) اولین مرد مسلمان بوده است.
و باز طبری این روایت را به مضمون دیگری از عفیف نقل کرده که می گوید: «عباس ابن عبد المطلب دوست من بود و براى خرید عطر به یمن مىآمد و در ایام حج مى فروخت، یک روز که من با عباس در منى بودیم مردى بیامد و وضو گرفت و به نماز ایستاد و پس از آن زنى بیامد وضو گرفت و در پهلوى وى ایستاد، پس از آن جوانى بیامد و وضو کرد و پهلوى وى به نماز ایستاد.» به عباس گفتم: «این مرد کیست؟» گفت: «این برادرزاده من محمد است که مىگوید: « خدا او را به پیامبرى فرستاده است» و این جوان هم برادرزاده من على بن ابى طالب است که پیرو دین او شده و این، زن هم خدیجه دختر خویلد است که بر دین اوست».
همچنین طبری به نقل از کلبى روایت کرده است که على(ع) نخستین کس بود که اسلام آورد.
ابن حجر عسقلانی می گوید: «علیّ بن أبی طالب أوّل من أسلم».
ابن عبدالبر در کتاب استیعاب طبق چندین نقل بیان می کند که علی بن ابی طالب(ع) اولین مردی بود که اسلام آورد.
در اینجا به بعضی اقوالی که وی آورده اشاره می کنیم:
الف): روى عن سلمان، و أبى ذرّ، و المقداد، و خباب، و جابر، و أبى سعید الخدریّ، و زید بن الأرقم: « أنّ على بن أبى طالب (رضى الله عنه) أول من أسلم». « از سلمان، ابی ذر، مقداد، خباب، جابر، ابی سعید خدری و زید بن ارقم روایت شده است: که علی بن ابی طالب( رضی الله عنه) اولین کسی بود که اسلام آورد».
ب): و قال ابن إسحاق: « أول من آمن باللَّه و برسوله محمد( صلى الله علیه و-آله- و سلم) من الرجال على بن أبى طالب». اول مردی که به خدا و پیامبرش حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) ایمان آورد علی بن ابی ابیطالب(ع) بود.
ج): عن ابن عباس، قال: « لعلىّ أربع خصال لیست لأحد غیره: هو أول عربی و عجمی- أسلم- و صلّى مع رسول الله (صلى الله علیه و-آله- و سلم) و هو الّذی کان لواؤه معه فی کل زحف، و هو الّذی صبر معه یوم فرّ عنه غیره، و هو الّذی غسله و أدخله قبره»؛ « برای علی(ع) چهار خصلت است که برای احدی غیر از او نیست.
۱- او اول کسی است که به پیامبر(ص) اسلام آورد و پشت سرش نماز خواند.
۲- در تمام جنگها همراه پیامبر(ص) بود.
۳- در زمانی که همه از جنگ فرار می کردند او در کنار پیامبر(ص) ماند.
۴- او کسی است که پیامبر(ص) را غسل داد و او را داخل قبر گذاشت».
ابن اثیر هم می نویسد: «على بن أبى طالب أول من أسلم». « علی بن ابی طالب اول کسی بود که اسلام آورد».
ابن کثیر در البدایه والنهایه می نویسد: أول ذکر آمن برسول الله(صلّى الله علیه و سلّم) و صلّى معه و صدقه على بن أبى طالب.
یعقوبی هم می نویسد: کان أول من أسلم خدیجه بنت خویلد من النساء و علی بن أبی طالب من الرجال.
مسعودى در مروج الذّهب می گوید: بسیارى از مردم بر این عقیدهاند که على بن ابى طالب(ع) هرگز به خدا شرک نورزید بلکه در همه کارهایش پیرو پیامبرخدا(ص) بود و نخستین مسلمان است.
و ابن شهر آشوب هم در کتاب مناقب فهرستى از سابقین در اسلام ارائه داده که اسامى ده نفر نخست چنین آمده است. على(علیه السلام)، خدیجه، جعفربن ابی طالب، زید بن ثابت، عمرو بن عنبسه، خالد بن سعید، سمیه، عبیده بن حارث و حمزه.
و ابن جریر عن جابر قال: بعث رسول الله صلّى الله علیه و سلّم یوم الاثنین و صلى علیّ یوم الثلاثاء.
و عن زید بن أرقم قال: أول من أسلم مع رسول الله صلّى الله علیه و سلّم علی بن أبی طالب.
عز الدین بن اثیرهم در کتاب کامل می نویسد: و قال ابن عبّاس: أوّل من صلّى علیّ. و قال جابر بن عبد الله: بعث النبیّ، صلّى الله علیه و سلّم، یوم الاثنین و صلّى علیّ یوم الثلاثاء. و قال زید بن أرقم: أوّل من أسلم مع النبیّ، صلّى الله علیه و سلّم، علی.