حقوق دانان سنی و کلیسای مسیحی با این نوع تغییر جنسیت مخالف اند، اما امام خمینی (قدس سره)در کتاب “تحریرالوسیله” معتقد است که تغییر جنسیت حرام نیست.تغییر جنسیت دارای اقسام گوناگون است و دقیقاً باید محل نزاع و گفت و گو روشن باشد. همه صاحب نظران با تغییر جنسیت دو جنسی ها یا خنثی ها ( Hermaphrodite ) موافق اند. اما تغییر جنسیت در بیماران تراجنسیتی (ترانس سکشوال Transsexual ) مورد اختلاف شدید صاحب نظران است.
بعد از امام خمینی (ره)، رهبر مذهبی و سیاسی ایران، یعنی آیت الله سید علی خامنه ای نیز به جواز تغییر جنسیت فتوا داد. علاوه بر این، حدود ده تن از مجتهدین و فقیهان شیعه به جواز تغییر جنسیت معتقد شده اند .
سوال: برخی افراد در ظاهر مذکر هستند، ولی از جهات روحی و روانی ویژگیهای جنس مونت را دارند و تمایلات جنسی زنان در آنان به طور کامل وجود دارد و اگر مبادرت به تغییر جنسیت نکنند به فساد میافتند. آیا معالجه آنان از طریق انجام عمل جراحی جایز است؟ جواب: عمل جراحی مذکور برای کشف و آشکار کردن واقعیت جنسی آنان اشکال ندارد، به شرطی که این کار مستلزم فعل حرام و ترتب مفسدهای نباشد.
امام خمینی(ره)
ظاهر آن است که تغییر جنس مرد به زن به واسطه عمل جراحی و بالعکس حرام نیست.
آیه الله بهجت(ره)
بر فرض امکان جایز نیست.
آیه الله خامنه ای(دام ظلّه)
عمل مزبور فی نفسه مانع ندارد ولی از حرام های جانبی آن باید احتراز شود.
آیه الله سیستانی(دام ظلّه)
فی حدّ نفسه مانعی ندارد ولی با عملیات تغییر جنسیت ظاهراً به طور حقیقی زن مرد نمی شود و بالعکس و نیز این عملیات مقارنات و مقدمات حرام دارد و لذا جایز نیست.
آیه الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه)
در فرض امکان و تحقّق خارجی آن، احکام متعدّده بر آن مترتّب می شود.
آیه الله فاضل لنکرانی(ره)
فی نفسه، مانعی ندارد و در صورتی که تحقق پیدا کند حکم جنس جدید را پیدا می کند.
آیه الله مکارم شیرازی(دام ظلّه)
تغییر جنسیّت دو صورت دارد: گاهی صرفاً ظاهری و صوری است؛ یعنی اثری از آلت جنس مخالف نیست، بلکه فقط یک جراحی صوری انجام می گیرد و چیزی شبیه آلت جنس مخالف ظاهر می گردد؛ این کار حرام است و باید بشدّت از آن پرهیز نمود. و اگر ازدواجی بر اساس آن صورت گیرد حرام و باطل است و حدّ شرعی دارد.
ولی گاه واقعی است، یعنی با جراحی کردن عضو تناسلی مخالف ظاهر می گردد، این کار ذاتاًَ جایز است و محذور شرعی ندارد، مخصوصاً در مواردی که آثار جنس مخالف در او باشد؛ اما چون این جرّاحی نیاز به لمس و نظر دارد، تنها در موارد ضرورت جایز است.
آیه الله نوری همدانی(دام ظلّه)
با نبودن زمینه خلقتی جایز نیست.
سوال: اگر فردی که ازدواج کرده و دارای فرزند است، تغییر جنسیت دهد و از فرزند خود سرقتی که مستوجب حد است، داشته باشد و یا از فرزندش ربا بگیرد، چه حکمی دارد؟ (با توجه به عدم قطع ید پدر در صورت سرقت حدی از فرزند و عدم تحقق ربا بین پدر و فرزند).
در فرض سوال، اگر تغییر جنسیت تحقق یابد، در اینکه آیا نسبت فرد با نزدیکانش تغییر کرده و دارای احکام جدیدی است و یا خیر، بین فقها اختلاف نظر است:
برخی نسبت قبلی را باقی دانسته و میگویند وی دارای احکام سابق است، برخی احکام جنس جدید را بر وی مترتب میدانند و برخی نیز میگویند، در مورد اموری مانند ربا احکام جنس جدید بر او مترتب میشود و نمیتواند از فرزند ربا بگیرد اما در مسألهی اجرای حد (مانند حد سرقت)، به احتیاط واجب نمیتوان آن حد را جاری نمود.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی)
در فرض سوال، ظاهر این است که حکم پدر را ندارد.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)
در فرض سوال تغییری در حکم ایجاد نمیشود، و رابطه نسبی همچنان باقی است.
حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی)
تحقق تغییر جنسیت کامل، معلوم و ثابت نیست و در فرض تحقق، احکام جنس جدید بر آن مترتب است.
چند سوال از آیه الله نوری همدانی دام ظله
سوال: آیا کسی که جنسیّتش محرز است به هر دلیلی میتواند جنسیّت خود را تغییر دهد؟ و چنانچه جایز باشد و این کار انجام شود روابط او با خویشان و محارمش چگونه است؟
پاسخ: با نبودن زمینه خلقتی جایز نیست.
سوال: اگر زنی ازدواج کند و پس از ازدواج تغییر جنسیت دهد حکم ازدواج و مهریه او چگونه است؟
پاسخ: ازدواج بهم میخورد و تمام مهر را لازم است بپردازد.
سوال: اگر زنی با مردی ازدواج کند و مرد تغییر جنسیت بدهد حکم ازدواج و مهریه همسر او چگونه است؟
پاسخ: ازدواج بهم میخورد و تمام مهریه به عهده اوست.
سوال: اگر زن و شوهر هر دو تغییر جنسیت دهند اگر تغییر جنسیت آندو با هم و در یک زمان باشد حکم ازدواجشان چگونه است؟
پاسخ: در فرض سئوال بعید نیست که ازدواج آن دو باقی باشد و در حال فعلی زوج، زوجه و زوجه، زوج میشود.
چند سوال از آیهالله مکارم شیرازی دام ظله
سوال: تغییر جنسیت چه حکمى دارد؟
جواب: تغییر جنسیت و ظاهر ساختن جنسیت واقعى ذاتا خلاف شرع نیست ولى باید از مقدمات مشروع استفاده شود یعنى نظر و لمس حرام در آن نباشد، مگر اینکه به حد ضرورت برسد.
سوال: اگر زن و شوهر با هم در یک زمان تغییر جنسیّت دهند، حکم ازدواج قبلى آنها چیست؟
جواب: اگر تغییر حقیقى باشد زوجیّت بلافاصله فسخ مى شود، و مى توانند مجدّداً عقد ازدواج در شکل جدید بخوانند; ولى احتیاط آن است که زمان عدّه بگذرد.
سوال: اگر یکى از زوجین تغییر جنسیّت دهد لطفاً بفرمایید: ۱. حکم ازدواج آنها چیست؟ ۲. مهریّه زوجه چه حکمى دارد؟
جواب: اگر تغییر جنس واقعى باشد نه صورى، ازدواج آنها باطل مى شود، ولى مهریّه مربوط به زمان قبل به قوّت خود باقى است.