شبهه: آیه ۲ سوره بقره، قرآن را راهنمای انسان های پرهیزکار میداند. پرهیزکار به شخصی اطلاق میشود که چشم و گوش او بسته باشد و هر چه به او بگویند، قبول کرده و صدایش هم در نیاید.
قبل از جواب دادن به این شبهه، آیه را بیان میکنیم: «ذَالِکَ الْکِتَبُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ[بقره/۲] آن کتاب[با عظمت] هیچ تردیدى در آن نیست. [و] راهنماى پارسایان (خود نگهدار) است.» در این آیه واژه متقین، معادل پرهیزکاری و پارسایی است. بنابراین:
نکته یک: تقوا” در اصل از ماده “وقی یقی وقایه” به معناى قرار دادن خویش در پناهگاه است.[۱] به بیان دیگر، کسی که تقوا دارد، در پناهگاهی قرار گرفته است که از بدی ها و شهوات و زشتی ها بدور است و این نکته ای کاملا پسندیده است. به عبارت دیگر، آیه میگوید ای کسانی که با اختیار و آگاهی[۲] دین اسلام را قبول کردید، بدانید که قرآن، بهترین برنامه برای زندگی شماست(اخلاق فردی، خانوادگی، اجتماعی و…) پس این پیام قرآن، با آن سخن باطلی که شبهه افکن میگوید و پرهیزکاری را مترادف با بسته بودن چشم و گوش میداند، خیلی فاصله دارد.
نکته دوم: باید از شبهه انداز معاند پرسید؛ آیا پرهیزکارانی که راه پاکی و درستی را انتخاب میکنند؛ هر چند مخالف عقیده اجدادشان باشد[۳]، چشم و گوش بسته اند، یا کسانی که بر تبعیت کورکورانه از پدران مشرک و گمراه خود اصرار دارند؟ «وَ إِذا قیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَیْنا عَلَیْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا یَعْقِلُونَ شَیْئاً وَ لا یَهْتَدُونَ[بقره/۱۷۰] چون به ایشان گفته شود که از آنچه خدا نازل کرده است پیروى کنید، گویند: نه، ما به همان راهى مىرویم که پدرانمان مىرفتند. حتى اگر پدرانشان بی خرد و گمراه بوده اند.» واقعیت این است؛ کسانی چشم و گوش بسته اند که راه گمراهی و زشت کاری را به تبعیت از پدران و همفکران ملحد خود ادامه میدهند، و کسانی که راه پاکی را علیرغم دشواری محیط(خانواده، دوستان و…) میپیمایند، انسان های آزاداندیش و آزاده ای هستند؛ هر چند شبهه افکنان معاند و غرض ورز به گونه دیگری فکر کرده و شبهه پراکنی میکنند.