دین مبین اسلام، دینی پاکیزگی و پاکی هاست. یکی از ارکان پاکیزگی که در دین اسلام بسیار به آن اهمیت داده است، غسل است. در بین انواع غسل ها، بعضی از آنها واجب و برخی دیگر مستحبی هستند. در این بین بعضی از غسل ها بین زن و مرد مشترک است مانند غسل جنابت و غسل جمعه و .. و بعضی دیگر فقط مختص بانوان است مانند غسل حیض و غسل نفاس و … . یکی از این غسل ها که مخصوص با نوان اسن به نام غسل نفاس، غسلی است که بانوان بعد از زایمان، چه کودک زنده به دنیا آورده باشند و چه مرده باید آن را انجام دهند. امروز می خواهیم شما را بیشتر با این غسل واجب و چگونگی انجام آن بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
غسل نفاس چیست؟
زنان مسلمان بعد از زایمان، چه کودک زنده به دنیا بیاورند و چه کودکشان سقط شود، در صورتیکه اولین جزء نوزاد از رحم مادر بیرون آمد، خون خارج شده از رحم مادر را نفاس می گویند. نُفساء یا نَفساء به زنی گفته میشود که در حالت نفاس باشد. زن بعد از زایمان و اتمام خونریزی و خون دیدن باید غسل نفاس را انجام دهد. البته بنابر احتیاط واجب باید برای نماز وضو هم بگیرد و تنها به غسل اکتفاء نکند.
نحوه انجام غسل نفاس
غسل نفاس همانند سایر غسل هاست فقط به «نیت» غسل نفاس می باشد، با این توضیح فقط نیت آن متفاوت از سایر غسلها هست اما نحوه غسل همانند سایر غسل هاست.
نفاس در اصطلاح به خونى گفته مى شود که پس از زایمان، از زن خارج مى شود. زن را در این هنگام «نفساء» مى گویند. آغاز خون نفاس از زمانى است که اولین جزء بچه از شکم بیرون مى آید. بنابر این خونى که پیش از آن دیده مى شود، خون نفاس محسوب نمى شود. حداقل آن یک لحظه و حداکثر ده روز است. زن پس از پاک شدن، باید غسل نفاس به جا آورد.
مراحل انجام غسل
غسل به دو صورت انجام می گیرد:
۱. ارتماسی
در غسل ارتماسی انسان بعد از پاک کردن بدن خود از نجاست نیت می کند(غسل مثلا جنابت می کنم قربتا الی الله ) . بعد به یک باره تمام بدن خود را به زیر آب فرو می برد. مانند پریدن در استخر.
۲. ترتیبی
در غسل ترتیبی اجزاء بدن به ترتیب شسته می شود.
مراحل اصلى غسل ترتیبی عبارت است از:
۱- نیت؛ براى نیت کردن هم لازم نیست به زبان چیزى بگویید؛ بلکه همین قدر که قلباً مىدانید براى چه کارى به حمام آمدهاید و نیت شما انجام چه غسلی است، کفایت مىکند.مثلا نیت می کنید غسل حیض بجا می آورم قربه الی الله .
۲- بعد از نیت سر و گردن را به قصد غسل بشویید،
۳- بعد تمام طرف راست بدن تا کف پا و سپس تمام طرف چپ را بشویید. و برای آن که اطمینان پیدا کنید که تمام طرف راست شسته شده است کمی از نیمه چپ را به همراه طرف راست و کمی از نیمه راست را به همراه نیمه چپ بدن بشویید و اگر هنگامی که سر و گردن را می شویید و یا طرف راست را می شویید آب به سایر نقاط بدن بریزد اشکال ندارد.
توضیح ماجرای نفاس و غسل نفاس در قالب داستان
مادر گفت: امروز درباره نفاس با تو صحبت خواهم کرد.
فاطمه: نفاس چیست؟
مادر: خونی است که هنگام زایمان یا بعد از آن به خاطر زایمان از زن خارج میشود، و در این حالت به آن زن نُفَساء گفته میشود.
فاطمه: نفاس چند روز ادامه مییابد؟
مادر: بیشترین مدت نفاس ده روز است.
فاطمه: کمترین مدت آن چقدر است؟
مادر: حداقلی ندارد و ممکن است یک دقیقه یا کمتر از آن باشد.
فاطمه: آیا نفاس زنان با یکدیگر متفاوت است؟
مادر: زنان نُفَساء سه دسته هستند و هر کدام حکم مخصوص خود را دارد.
دسته اول: زنی که خونریزی او از ده روز بیشتر نشود.
فاطمه: حکم این زن چیست؟
مادر: تمام مدت زمان خونریزی را نفاس قرار دهد.
و دسته دوم: زنی که خونریزی او از ده روز بیشتر شود و عادت عددیه معینی در حیض داشته باشد مانند اینکه عادت او در حیض پنج روز در هر ماه باشد.
فاطمه: حکم این زن چیست؟
مادر: نفاس را به مقدار روزهای عادت خود قرار دهد که در مثال ما پنج روز است.
فاطمه: خونی که بعد از روز پنجم میبیند چه حکمی دارد؟
مادر: آن را استحاضه قرار دهد.
فاطمه: اگر زن نفساء خونریزی اش بیش از ۱۰ روز بعد از مدت نفاس ادامه داشته باشد (مثلا ۴۰ روز) آیا همچنان حکم استحاضه را دارد؟
مادر: خیر و حکم آن تفصیل دارد که باید به رساله عملیه مراجعه شود.
و دسته سوم: زنی که خونریزی او از ده روز بیشتر شود ولی عادت عددیه معینی در حیض نداشته باشد.
فاطمه: حکم او چیست؟
مادر: نفاس خود را ده روز قرار دهد.
فاطمه: اگر زن نُفَساء عادت معینی در حیض داشته باشد و روزهای خونریزی او از روزهای عادت بیشتر شود و نداند این خون قبل از روز دهم قطع خواهد شد یا بعد از آن نیز ادامه پیدا خواهد کرد، وظیفهاش چیست؟
مادر: میتواند تا روز دهم عبادات خود را ترک نماید، پس اگر خونریزی او قبل از پایان روز دهم قطع شود تمام مدت را نفاس قرار دهد و اگر تا بعد از روز دهم ادامه داشت غسل کند و به وظایف زن مستحاضه عمل نماید.
فاطمه: پس حکم عباداتی که در این فاصله (از پایان عادت تا پایان روز دهم) ترک کرده بود چیست؟
مادر: آن را استحاضه قرار دهد و عبادات ترک شده در این مدت را قضا کند.
فاطمه: اگر خونریزی در روز اول قطع شد و بعد از چند روز دوباره شروع شود و در روز دهم یا قبل از آن دوباره قطع شود حکمش چیست؟
مادر: هر دو خون را نفاس قرار دهد.
فاطمه: پس حکم روزهای پاکی بین این دو خونریزی چیست؟
مادر: در این روزها [باید بین وظایف زن پاکیزه و محرمات زن نُفَساء جمع کند]، (مثلاً: در این فاصله از یکسو نماز و روزه واجب خود را بهجا آورد و از سوی دیگر خط قرآن را لمس ننموده یا در مسجد توقف نکند).
فاطمه: اگر خونریزی شروع شده و قطع شود و دوباره شروع شده و بازهم قطع شود و این روال ادامه داشته باشد ولی مجموع خونریزیها از ده روز بیشتر نشود حکمش چیست؟
مادر: تمام اوقاتی که خونریزی داشت را نفاس قرار دهد و در پاکیهایی که میان دو خون هستند [باید بین وظایف زن پاکیزه و محرمات زن نُفَساء جمع کند].
فاطمه: اگر زن، نفاس را به پایان رساند و دوباره خون دید چه کند؟
مادر: هر خونی که زن پس از پایان نفاس و به مدت ده روز میبیند استحاضه است خواه صفات حیض را داشته یا نه، و خواه خونریزی در ایام عادت او باشد یا نه.
فاطمه: احکام زن نُفَساء چیست؟
مادر: تمام احکامی که برای زن حائض بیان شد برای زن نُفَساء هم میباشد خواه نسبت به واجبات باشد یا محرمات [حتی خواندن آیات داری سجده واجب و عبور از مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) و توقف در سایر مساجد وقرار دادن چیزی در آنها].