مکروه یا کار هایی که انجام آن ها اصطلاحا کراهت دارد، به دسته ای از امور از نظر دینی گفته می شود که انجام آن ها حرام نیست اما ترک ان بهتر است. در واقع کاری که انجام آن سبب خیر می شود اما انجام آن هم مصبب گناه نیست و در دین حرام نشده است. در ادامه جزئیات بیشتری در خصوص احکام اعمال مکروه خواهیم گفت.
لازم به ذکر است که مکروه جزو احکام ۵ گانه در کنار حلال و حرام و.. به شمار می رود.
مفاهیم اولیه در خصوص امور مکروه
مکروه، در لغت به معنای امر ناپسند و نامطلوب است و در فقه برای اشاره به عملی به کار میرود که انجام آن گرچه حرام نیست، اما ترککردن آن بهتر است.برای مثال ذبح حیوانی نزد حیوانی دیگر مکروه است؛ یعنی گرچه انجام آن حرام نیست اما بهتر است از انجام آن خودداری شود. گاه برای اشاره به امور مکروه از واژه کراهت استفاده میشود و بیان میشود که فلان کار کراهت دارد.
مکروه در نگاه احکام
مکروه در کنار واجب، حرام، مستحب و مباح یکی از احکام پنجگانه است. در رسالههای عملیه و دیگر کتب فقهی، در کنار اشاره به واجبات و محرمات، مکروهات هر باب نیز ذکر شده است؛ برای مثال مکروهات باب خوردن و آشامیدن (مثل کراهت خوردن گوشت اسب و الاغ). سید محمدکاظم یزدی در کتاب عروه الوثقی آورده است همانطور که در سایر احکام پنجگانه تقلید واجب است، در مکروهات نیز تقلید از مجتهد واجب است.
عبادات مکروه احکام متفاوت دارد
گاهی مکروه درباره عبادات به کار میرود که در این موارد معنایی متفاوت دارد؛ برای مثال، نمازخواندن در حمام و قبرستان و یا تلاوت قرآن برای فردِ جُنُب، مکروه دانسته شده است. در این موارد، کراهت به آن معنا نیست که بهتر است آن عمل ترک شود، بلکه بدین معناست که انجام عمل مکروه ثواب عبادت را کمتر میکند؛ یعنی ثواب نماز خواندن در حمام کمتر از نماز خواندن در غیر حمام است، و یا ثواب تلاوت قرآن برای فرد جنب کمتر از فرد غیرجنب است.