ماه محرم، یکی از ماههای عزیز و گارنقدر برای تمامی مسلمانان شیعه است. در این ماه، مسلمانان به عزاداری می پردازند و با شرکت در مجامعی که برای عزاداری و آشنایی مردم با سیره و روش امام حسین (ع) است، شرکت می کنند و از مداحی ها و زیارت هایی که در این مراسم خوانده می شود، فیض می برند.
اما همزمان با رسیدن ماه محرم سال ۱۴۰۰، که از روز ۱۹ مرداد ماه شروع می شود، به دلیل شیوع ویروس کرونا، و پیک پنجم این بیماری که به کرونای دلتا معروف است، مسلماً عزاداری های مردم هم تغییر خواهد کرد و دیگر مانند قبل، امکان شرکت در دسته های عزاداری و مراسم روضه خوانی برای مردم کشور عزیزمان امکان پذیر نیست.
در همین راستا آیت الله سیستانی در مورد عزاداری محرم ۱۴۰۰، فتوا و نظری داشتند که بر خود لازم دانستیم تا این فتوا را به گوش شما برسانیم. با ما همراه باشید.
نامه جمعی از مومنین به آیت اللع سیستانی
ترجمه متن استفتاء درباره مراسم عزاداری حضرت اباعبدالله (علیه السلام) در ماه محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله سیستانی (مُدّ ظلّه)
السلام علیکم و رحمهالله و برکاته
با نزدیک شدن به ماه محرمالحرام و فرا رسیدن سالروز فاجعه کربلا و با توجه به ادامه کرونا و تأکید مسئولان ذیربط بر ضرورت پرهیز از برپایی تجمّعات بزرگ بهخصوص در فضاهای سرپوشیده، بسیاری از مؤمنین که تمایل بسیاری به ادامه برپایی مراسم معمول عزاداری دارند از آنچه سزاوار است نسبت به برگزاری مراسم سوگواری حضرت سیدالشهدا (صلواتالله علیه) و خاندان و یاران آن حضرت (علیهم السلام) انجام دهند سوال میکنند. مستدعی است در این زمینه راهنمایی فرمائید. با تشکر فراوان.
جمعی از مؤمنین – نجف اشرف
پاسخ آیت الله سیستانی
بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علی الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین و رحمهالله و برکاته
برای ابراز غم و اندوه در این مناسبت دردناک و اظهار همدردی با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و خاندان پاک آن حضرت در این مصیبت بزرگی که به اسلام و مسلمانان وارد شده است، راههای مختلفی وجود دارد که از جمله، موارد زیر است:
۱. افزایش قابل توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت اباعبدالله (علیه السلام) از طریق شبکههای تلویزیونی و فضاهای اینترنتی؛ برای این منظور شایسته است که مراکز و مؤسسات دینی و فرهنگی، با خطیبان برجسته و مدّاحان توانا هماهنگی به عمل آورند و نیز مؤمنان را تشویق کنند تا در خانههای خود و جاهایی مانند آن، به برنامههای سخنرانی و مداحی گوش فرا داده و از آنها استفاده کنند.
۲. برگزاری مجالس خانگی در ساعتهای معینی از شب یا روز به گونهای که تنها افراد خانواده و کسانی که با ایشان رفت و آمد دارند در آن حضور یابند و به برخی از برنامههای عزاداری، هر چند مجالسی که به صورت مستقیم از شبکههای ماهوارهای یا در فضاهای اینترنتی پخش میشود، گوش بسپارند.
اما در مجالس عمومی، باید همه ضوابط بهداشتی با دقت تمام رعایت گردد؛ بدین معنا که فاصله اجتماعی بین حاضران منظور شود و ماسکهای بهداشتی و دیگر لوازم بازدارنده از گسترش ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.
در این مورد همچنین لازم است به تعداد مجاز حاضران برابر با ضوابطی که مقامات ذیربط تعیین میکنند، اکتفا شود که البته این موضوع با توجه به برگزاری مراسم در فضاهای سرپوشیده یا باز و بسته به میزان گسترش ویروس در شهرهای مختلف، تفاوت دارد.
۳. پخش و توزیع پردامنه نمادهای عاشورایی و برافراشتن پرچمها و قطعات سیاه رنگ در میدانها و خیابانها و کوچهها و دیگر فضاهای عمومی، با رعایت عدم تعرض به حرمت اموال و املاک خصوصی و مانند آن و تبعیت از قوانین جاری در کشور. البته مناسب است که در این نمادها، بخشهایی از سخنان حضرت امام حسین (علیهالسلام) در نهضت بزرگ اصلاحطلبانه آن حضرت و شاهکارهای اشعار و متون گفتهشده پیرامون فاجعه کربلا آورده شود.
در زمینه خوراکیهای مرسوم به این مناسبت، ضرورت دارد که شرایط بهداشتی لازم در تولید و توزیع آنها مد نظر قرار گیرد؛ هر چند رعایت این مسائل موجب گردد که برای جلوگیری از شلوغی در زمان توزیع، تنها به تهیه غذای خشک و رساندن آن به خانههای مؤمنان بسنده شود.
خداوند همه را در راه احیای این مناسبت مهم و اقامه عزای سرور جوانان بهشتی (صلوات الله و سلامه علیه) برابر با شرایط موجود موفّق بفرماید؛ انه ولیُّ التوفیق.
۹ ذی الحجه ۱۴۴۱ ه. ق
دفتر آقای سیستانی (مُدّ ظلّه) – نجف اشرف
زندگی نامه آیت الله سیستانی
آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی در نهم ربیع الاول ۱۳۴۹ قمری در خانوادهای متدین و مشهور به علم و دانش در مشهد به دنیا آمد. پدرش سید محمّد باقر عالمی بزرگ و مادرش علویهای والامقام فرزند علاّمه سیّدرضا مهربانی سرابی بود. جد وی سیدعلی سیستانی بود که علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب طبقات اعلام الشیعه دربارهاش چنین آورده است: وی از شاگردان ملاعلی نهاوندی در نجف اشرف و از شاگردان مجدد شیرازی در سامرا بود و پس از آن در زمره خواص سید اسماعیل صدر در آمد و در حدود ۱۳۱۸ قمری به مشهد امام رضا (ع) بازگشت و در آن جا رحل اقامت افکند و با بهره وافری که از دانشِ و پارسایی و صلاح برده بود، به جایگاه بلندی دست یافت.
خاندان آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی که از سادات علوی حسینی هستند، سده یازدهم قمری در اصفهان میزیستند. از سرشناسان آن خاندان در روزگار یادشده می توان به فیلسوف پرآوازه محمد باقر داماد صاحب کتاب قبسات اشاره کرد.
آیت الله سیستانی در زادگاه خود پرورش یافت و دروس ابتدایی و مقدمات را همان جا فرا گرفت. وی در پنج سالگی به فراگیری قرآن پرداخت و پس از آن برای یادگیری خواندن و نوشتن و دروس ابتدایی، به مدرسه دار التعلیم دینی رفت و همزمان با تحصیل در آن مدرسه، هنر خوشنویسی را نزد استادش میرزا علی آقای ناظم آموخت.
در نخستین ماههای ۱۳۶۰ قمری با راهنمایی پدر بزرگوارش به فراگیری مقدمات علوم حوزوی پرداخت و شماری از کتابهای ادبی مانند شرح الفیه سیوطی، مغنی ابن هشام، مطول تفتازانی، مقامات حریری، و شرح نظام را نزد مرحوم ادیب نیشابوری و دیگر استادان فن خواند و شرح لمعه و قوانین را از مرحوم سید احمد مدرس یزدی فرا گرفت. تعدادی از کتاب های سطوح عالیه همچون مکاسب و رسائل و کفایه را از آیت الله میرزا هاشم قزوینی آموخت و چند کتاب فلسفی مانند شرح منظومه سبزواری و شرح حکمه الاشراق و اسفار را در محضر شیخ سیف الله ایسی فراگرفت. شوارق الالهام را نزد شیخ مجتبی قزوینی آموخت و برای تحصیل معارف وحیانی در حوزه درس مرحوم آیت الله میرزا مهدی اصفهانی حاضر شد. وی همچنین در حوزه درس خارج میرزا مهدی آشتیانی صاحب تعلیقه بر شرح منظومه و مرحوم آیت الله میرزا هاشم قزوینی حضور یافت.
ایشان در اواخر ۱۳۶۸ قمری راهی حوزه علمیه شهر مقدس قم شد و در بحثهای خارج فقه و اصول مرجع بزرگوار آیت الله سید حسین طباطبائی بروجردی شرکت کرد و بسیاری از مهارتهای فقهی و دیدگاههای رجالی و حدیثی را از ایشان فرا گرفت و افزون بر این، از حوزه درس سید محمد حجت کوه کمرهای نیز بهره فراوان برد.