در این مطلب با ما همراه باشید تا از مراحل و مراتب یقین در دین اسلام برایتان بگوییم. یقین در دین اسلام شامل اثبات وجود خدا و رسیدن به خالق است. در ادامه شرح میدهیم که هر یک از این مراتب چه هستند و حق الیقین چگونه حقی است؟
حَقُّ الْیَقین بالاترین مرتبه از مراتب سهگانه یقین در عرفان اسلامی در کنار علم الیقین و عین الیقین است. شهید مطهری معتقد است انسان در این مرحله خود را با خدا در تماس میبیند و در همه چیز، خدا را مشاهده میکند. این نوع از یقین، اتحاد با حقیقت دارد و ویژه مقربان است.
یقین در علوم فقه دارای سه مرتبه است که به ترتیب عبارت هستند از؛ علم الیقین، عین الیقین و حق الیقین. اولین و پایینترین مرتبه، علم الیقین و بالاترین مرتبه حق الیقین است. ابن عربی معتقد است شناخت انسان از خداوند، اگر از راه عقل و دلیل باشد، «علم الیقین» و اگر از راه دل به دست آید «عین الیقین» و اگر با کشف و شهود به دست آید «حق الیقین» نام دارد. وی میگوید از راه عقل و با علم الیقین، تنها میتوان خداوند را اثبات کرد، ولی با دو مرحله بالاتر یقین، میتوان به خداوند رسید.
برخی معتقد هستند: یقین همان اعتقاد جازم مطابق و ثابت است که هرگز از بین نمیرود. در حقیقت از دو علم ترکیب یافته؛ علم به معلوم و علم به این که خلاف آن علم محال است. به علاوه اینکه این یقین سه مرحله دارد؛ مرحله اول جنبه عمومی دارد. مرحله دوم برای پرهیزگاران و مرحله سوم، ویژه مقربان است.
در روایتی بیان شده است به پیغمبر(ص) گفتند شنیدهایم برخی از یاران حضرت عیسی(ع) روی آب راه میرفتند؟! فرمود:«اگر یقینش از آن محکمتر بود، بر هوا راه میرفت». علامه طباطبایی در شرح این حدیث میگوید: همه چیز بر محور یقین به خداوند سبحان میچرخد، بنابراین، هر قدر اعتقاد و ایمان به قدرت مطلقه الهیه بیشتر گردد، اشیاء جهان به همان نسبت در برابر او مطیع خواهند شد.